ویژگی های فقه الحدیثی منهاج البراعه

«منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه» اثر مرحوم میرزا حبیب الله خوئی از شروح مهم و برجسته‏ی نهج البلاغه در تاریخ شرح نویسی بر این کتاب گرانسنگ محسوب می‏شود. این اثر که در اواخر دوره‏ی قاجار به نگارش درآمده دارای ویژگی های خاصی است که آن را از دیگر شروح متمایز می کند و به همین دلیل در میان شروح نهج البلاغه جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است. تبیین و بررسی ویژگی‏های این شرح در سه بخش انجام گرفته است. بخش اول در توضیح نکات بدیع فقه الحدیثی و نیز ویژگی‏های برجسته و خاصی است که در این اثر وجود دارد و در این میان به مواردی همچون مفهوم شناسی دقیق لغات، شرح حدیث به حدیث، پایبندی به ظاهر کلام، توجه ویژه به مباحث بلاغی، ترجمه‏ی خطبه‏ها و موارد دیگری پرداخته شده که به تفصیل از آنها سخن به میان آمده است. در بخش دوم از ویژگی‏های این شرح به تاثیر دیگر شروحی چون شرح ابن میثم بحرانی، شرح ابن ابی الحدید معتزلی و نیز شرح قطب الدین راوندی پرداخته شده است. مرحوم خوئی برای ارائه‏ی بیانی جامع در فهم و شرح احادیث به استفاده از شروح مذکور مبادرت ورزیده و در این راه تنها به استفاده‏ی صرف و نقل قول بسنده نکرده است بلکه در موارد زیادی به نقد نظرات و دیدگاه‏های شارحان مذکور پرداخته است. در بخش سوم از ویژگی‏های شرح منهاج البراعه به انگیزه‏های میرزا حبیب الله خوئی در پرداختن به اسانید نهج البلاغه و یافتن منابع و مصادر برای خطبه‏های نهج البلاغه پرداخته شده است. مرحوم خوئی از معدود شارحانی است که به بحث‏های سندی در نهج‏البلاغه پرداخته و پیش از او به این امر یا اساساً توجهی نشده و یا پرداخت اندکی صورت گرفته بود. برای اولین بار میرزا حبیب الله خوئی به صورت جدی وارد بحث سندی شده و تا آنجا که توانسته منابع و مصادری برای خطبه‏های نهج البلاغه یافته است. واژگان کلیدی: فقه الحدیث، نهج البلاغه، منهاج البراعه، میرزا حبیب الله خوئی، اسناد نهج البلاغه